Delftse mysteries: Waarom wordt de Oude Kerk ook wel de Oude Jan genoemd?

Er zullen maar weinig Delftenarenzijn die niet weten waar je het over hebt als je over de ‘Oude Jan’ spreekt. Want ondanks dat het maar een bijnaam is van de Oude Kerk, is-ie zo ingeburgerd als wat. Maar waaróm wordt de kerk eigenlijk zo genoemd, vroeg Delftenaar Bob Massar zich af. En waarom heet-ie geen Oude Klaas of Oude Piet? 

Het was een flinke zoektocht naar de oplossing van dit mysterie, kunnen we vertellen. Want ondanks dat iedereen de naam kent, lijkt niemand te weten waar de oorsprong ligt. We beginnen onze zoektocht bij de Oude Kerk zelf. Geloof het of niet, de medewerkers van de toerisme-afdeling van de kerk weten van niets.

Jannen torentjes?

Weten de ondernemers van het café dat deze iconische naam ook draagt misschien iets? We vragen het Jon en Thijs van Café de Oude Jan: “We weten niet of het waar is, maar we hebben in de wandelgangen wel eens gehoord dat het afkomstig is van bepaalde onderdelen van de toren, die ‘jannen’ genoemd zouden worden.”

St. Bartholomeus en St. Hippolytus

Zou dit dan de oplossing zijn? Om het verhaal te bevestigen kloppen we aan bij het archief. Maar die geven aan dat deze beweren ‘zeer onwaarschijnlijk’ is. Volgens Bas van der Wulp van het archief is de naam te danken aan de reformatie. “De Oude Kerk had vroeger een patroonheilige. Eerst was dat  H. Bartholomeus, naar de oprichter van de kerk, en vanaf 1394 was dat St. Hippolytus. De kerk was dan ook naar deze patroonheiligen vernoemd. Maar toen veel kerken in Nederland rond 1572 in handen kwamen van de protestanten, zijn die namen bij het grof vuil gezet”, legt Bas uit. Prostestanten verfoeiden heiligenverering namelijk, dus je kerk naar eentje vernoemen was not done. 

Nieuwe naam

Ook de Nieuwe Kerk was vernoemd naar een heilige, maar die werd ook gewist tijdens de reformatie. Maar een kerk bij naam kunnen noemen was natuurlijk wel handig, dus werd de oudste kerk de Oude Kerk en de nieuwste kerk de Nieuwe Kerk. Maar waar dat ‘Jan’ dan vandaan komt? Dat is bedacht door de Delftse bevolking van toen. Jan was nou eenmaal een heel vaak voorkomende naam in die tijd, dus was een bijnaam voor de kerk snel bedacht.

Erg origineel is het trouwens niet, want we zijn niet de enige met een Jan. In Amersfoort én Middelburg hebben ze kerken die in de volksmond Lange Jan genoemd worden, precies om dezelfde reden.