8 dingen die je nog niet wist over Delftse straatnamen
- 7 jan '19
- Iris Olsthoorn
Trouwe indebuurtlezers weten natuurlijk al hoe je Choorstraat uitspreekt, maar er zijn nog véél meer geweldige weetjes over straatnamen. René Dings bracht er een tijdje geleden zelfs een heel boek over uit: Over straatnamen met name. René is lid van de straatnamencommissie in Delft en vertelt ons 8 dingen die we nog niet wisten.
Zo worden nieuwe straatnamen gekozen
Voor het kiezen van nieuwe straatnamen is er vanuit de gemeente een commissie opgesteld. Straatnamen kiezen is geen nattevingerwerk. Als een nieuwbouwwijk namen nodig heeft, kijkt de commissie naar de locatie of de bouwstijl.
Vlakbij de Henry Dunantlaan werden een tijdje geleden vier nieuwe straten aangelegd. “Vroeger stonden er molens die werden gebruikt voor de productie van buskruit. Daar komt ook de naam Kruitmolenpad (daar vlakbij) vandaan. Nu is er gekozen voor namen van de oude molenaars die er woonden”, vertelt René. “Het is leuk dat de geschiedenis eeuwen later herleeft op zo’n plek”. Soms is een plek of bouwstijl niet zo inspirerend en wordt er gekozen voor een thema: “Schilders, Oranje’s, zeehelden en bomen zijn de thema’s die in Nederland het allermeeste voorkomen.”
De burgemeester doet ook mee
We wisten natuurlijk al dat onze Burgemeester in goede smaak valt bij Delftenaren. Hier kunnen we nu een leuk feitje aan toevoegen, want de burgemeester zit óók in de straatnamencommissie. Als jij in een nieuwe straat gaat wonen, kan het zo maar zijn dat die naam uit het brein van burgemeester Marja komt.
Er zijn geen regels
Er bestaat geen wet over straatnamen. Wel geeft de gemeente richtlijnen en zijn er bepaalde ongeschreven regels. Zo is het een gewoonte om 10 jaar te wachten nadat iemand is overleden met het vernoemen van een straat. “Voor het geval dat er een paar jaar na zijn of haar dood ineens ongure feiten naar boven komen drijven”, vertelt René. Ook mag een nieuwe straatnaam niet aanstootgevend zijn.
Straten hadden vroeger meerdere namen
Vroeger lagen de straatnamen totaal niet vast. “Pas sinds de 19e eeuw hebben straten officiële namen. Daarvoor werd een straat gewoon vernoemd naar een herkenningspunt”, vertelt René. Dat kon een object zijn, maar ook iemand die bijvoorbeeld op de hoek van de straat woonde. “Voordat de namen officieel werden vastgelegd had de een het misschien over de Schoolstraat, terwijl de andere het de Bakkersstraat noemde en een ander weer de Eikenstraat. Omdat er dan een school, bakker en een eikenboom in die straat te vinden waren.”
Straatnamen worden niet (vaak) veranderd
Vroeger veranderden straatnamen om de haverklap, maar nu eigenlijk nauwelijks meer. “Het is teveel gedoe. Niet alleen de gemeente, maar ook bewoners en bedrijven moeten dan alles veranderen. Tenzij het onontkoombaar is, veranderen we niets meer”, zegt René. Maar lang niet alle straatnamen van vroeger zouden nu door de keuring van de commissie komen: “Neem bijvoorbeeld de Nickersteeg. Die naam zou nu nooit meer gekozen worden.”
Straatnamen betekenen niet altijd wat je denkt
Het Rietveld bijvoorbeeld: “Het Rietveld is niet vernoemd naar architect Gerrit Rietveld, maar naar de rietvelden die er vroeger lagen. Op die plek stond je vroeger net buiten de stadsgrenzen,” zegt René. En de Peperstraat: “Veel mensen denken dat de Peperstraat aan zijn naam komt door de specerijenhandel in de VOC-tijd. Maar de straatnaam komt van ver voor die tijd. Waarschijnlijker is dat het komt van ‘de peep’, een soort mattenbies waarmee je bijvoorbeeld rieten stoelen maakt.”
Dit moet je doen om een straat naar jou vernoemd te krijgen
Wat moet je nou eigenlijk doen om een straat naar je vernoemd te krijgen? René geeft daar in het laatste deel van zijn boek antwoord op. Vier tips voor Delftenaren:
- Blink uit
- Ga dood (want alleen doden krijgen een straatnaam)
- Als je een ingewikkelde naam hebt, laat die dan snel omzetten
- Blijf in Delft wonen. Niet alle gemeentes vernoemen straten naar (overleden) personen, maar Delft wel.
Er is ook een straatnamen-app
Liepen er echt ooit kalveren in het Kalverbos? En hoe oud is de Oude Delft eigenlijk? zou zeggen jou dagelijks kwellen, kan je behalve het boek van René aanschaffen, ook een Delftse straatnamen-app downloaden. René ontwikkelde deze app met zijn ontwerpbedrijf en zijn straatnamencommissie-collega Peter van der Krogt vulde de app met teksten. Leuke gespreksstof voor in de kroeg, denk je niet?
Blijf op de hoogte
Schrijf je in voor de nieuwsbrief van indebuurt Delft en blijf op de hoogte van alles over en rondom Delft.